İlgini çekebilir

Fareler neden bu kadar farklı? Amerika’nın orta-batı kesimlerinde yaşayan iki fare topluluğu bilim insanlarının fazlaca ilgisini çekti. Nedeni, konunun uzmanı olmayan birinin ayırt edemeyeceği kadar birbirine benzeyen yakın akraba bu iki fare topluluğunun, taban tabana zıt davranışlar sergilemesiydi. Bölgedeki dağlarda yaşayan ‘dağ fareleri (Microtus montanus/Meadow vole)’ genelde tek başına yaşıyor; ergin erkek ve dişiler yalnızca çiftleşmek için bir araya geliyordu. Eşlerin -her iki cinste de- birbirine sadakati yoktu. Birden çok partnerle çiftleşip bir daha birbirlerini görmüyorlardı. Anneler, yavrularına yalnızca iki hafta bakıyor, ardından herkes kendi yoluna gidiyordu. Hatta anneler yavruları kaybolduğunda arama zahmetine bile katlanmıyordu. ‘Mesafe’ aile ilişkileriyle de sınırlı değildi: Çevredeki türdeşleriyle de -yiyecek için- kıyasıya rekabet halindeydiler. Buna karşılık komşu düzlüklerde yaşayan ‘çayır fareleri (Microtus ochrogaster/Praire vole)’, kalabalık aile grupla

Emekleme Günleri  Bundan 45-50 yıl önce, öğrencilik yıllarımda, TÜBİTAK’ın yayımladığı Bilim ve Teknik dergilerinde, Toygar Akman’ın ‘Sibernetik’ yazıları fazlasıyla ilgimi çeker, beni heyecanlandırırdı. Bilgisayarların emekleme günleriydi. “Çok yakında robotların ve bilgisayarların insanın yerini alacağı, doktorların yapabildiği her şeyi makinelerin yapabileceği” anlatılırdı. O yıllarda Akman’ın bu konuda bir de kitabı çıkmıştı.  Gerçekten de -sonraki yıllarda- analog bilginin yerini dijital bilginin alması dünyayı inanılmaz bir hızla dönüştürdü ve dönüştürmeye devam ediyor. Ne var ki, -pek çok başka alandaki ilerlemelerin ve dergide dile getirilen iyimser beklentinin aksine- dijital dönüşüm, kendine hekimlik hizmetlerinde nispeten az yer bulabildi.  Doksanlı yılların başında, yöneticilik yaptığım özel hastanede (çok seçkin ve hevesli olmalarına rağmen) çoğu hekim arkadaşım, tıbbî kayıtların dijitalleştirilmesine uzun süre direndi. Tesellim, -en gelişmiş ülkeler dahil- durumun dünyanı