İlgini çekebilir

Öldürmeye can atan bunca asker varken, bağışıklık sistemi ordusu, kimin dost, kimin düşman olduğu ayrımını kusursuz yapmak zorundadır. Bir bakıma kolaydır: Bedenimizi kapalı bir torbaya benzetmiştim.   Torbanın içindekiler ‘bizimkiler yani dostlar’, dışındakilerse ‘ötekiler yani düşmanlardır’. Ama hayır, çok ta kolay (ve tam olarak doğru) değil! Bazı zorluklar vardır:  Her şeyden önce biz tam kapalı bir sistem değiliz: Dışarıdan gıda, oksijen, ilaç gibi şeyleri (torbamıza) almak zorundayız. Onları düşman sayamayacağımız ortadadır.   Ayrıca, malum torbamızın yüzeyinde yani deri ve çoğu mukozamızda, -karşılıklı anlaşmalarla- yoğun iş birliği yaptığımız ‘mikrop kiracılarımız yani mikrobiyatamız’ vardır. Bedenimizin dört bir tarafında, sınırlarımızın yanı başına yerleşmeleri karşılığında ve bedenimize tecavüz etmeyecekleri koşuluyla, dışarıdan girebilecek istilacıları engellemeye çalışır, hatta bazıları ayrıca sindirim, haberleşme gibi kimi konularda bize yardımcı olurl...

Denge benzetmesinin fazla indirgemeci olduğunu düşünerek dikkate almayacak yahut “ olsun, ben otoimmün hastalık veya alerjileri, enfeksiyon veya kanser olmaya yeğlerim ” diyenler olacaktır. En başından, -olası riskleri kabullensek de - bağışıklığı normal halinden güçlendirmenin (daha saldırgan hale getirmenin) çok kolay olmadığını söylemeliyim. Anlamamız gereken şey (en azından günümüzün biliminin elinde) reostalı bir elektrik düğmesiyle ışığı veya termostatlı bir kombiyle sıcaklığı ayarlayabileceğimiz gibi, bağışıklığa ait tek bir ayar noktasının yokluğudur. Tersine bağışıklık sistemi birbirini desteklese de farklı katmanlar ve farklı birimlerden oluşan, çok unsurlu ‘devasa’ bir ordudur ve bu ordunun birbirinden hayli farklı, çok çeşitli silahları vardır. Bu ordunun yalnız kana susamış katillerden oluşmadığını unutmamak gerekir. Bağışıklık tepkimesi (yani savaş), mikroplar kadar bedene de zarar verdiğinden, uzaması arzu edilmez. Bu yüzden bu orduda gereksiz çatışmaları önleyici ...

 Koronavirus, 2002’de Çin’de, 2012’de Suudi Arabistan’da çok ölümcül ama sınırlı vakayla “geliyorum!” demişti. Ve geldi de: 2019 sonrası aylarca tüm dünyanın bir numaralı sorunu haline geliverdi.  Sınama-yanılmayla denenen pek çok ilaç yeterince faydalı olamadı. Aşı yarar sağlasa da etkinliği ve yan etkileriyle hep tartışılageldi.  Bu nedenle geniş kitleler, alternatif çözümlere yöneldiler. O gün, bugündür;  sosyal medya, ‘bağışıklık güçlendirme’ vaat eden ürünler ve tavsiyelerden geçilmiyor. Bu yazıda, her zaman yaptığım gibi, sırtımı bilimin uzlaşmalarına yaslayarak, bağışıklığı güçlendirme konusundaki görüşlerimi paylaşacağım. Ama en başından, bu yazının hastalık düzeyindeki (tedavi gerektiren) bağışıklık yetmezliklerine yönelik olmadığını, görünürde sorun yaşamayan sağlıklı bireyler için kaleme alındığını söylemeliyim. *** Önce, güçlendirmek istediğimiz bağışıklık kavramını kısaca tanımamız gerekiyor: Enerji yani yemek yemek canlıların olmazsa olmazıdır. En d...