İlgini çekebilir

  Kanser oluşma riskini azaltsak da, tümüyle önlemenin garantili bir yolu yoktur. Ama kanseri –henüz belirti vermeden- erken dönemde yakalarsak, birçok durumda daha etkili tedavi, hatta tümüyle kurtulma şansı vardır . Bunun için kanser tarama kılavuzları geliştirilmiştir.   Kanser tarama testleri Alt kategorileri bir yana 200 kadar farklı kanser vardır. Bunların her biri için tarama yapmak hem zor, hem gereksizdir. Gereksizdir çünkü bazıları çok çok seyrektir, bazılarını erken bir aşamada (günümüz imkânlarıyla), ekonomik, doğru ve etkili tanımak mümkün değildir, bazısı erken tanınsa da (günümüz imkânlarıyla) tedavi edilemez, bazısı da tam tersine belirti verdikten sonra (yani geç) tanınsa da etkili tedavi edilebilir. Bu yüzden kanser tarama testleri, sık görülen kanserlerden erken tanındığında etkili tedavi edilebilenlere yöneliktir . Testlerin ‘pozitif’ çıkması, ‘yüksek ihtimalle kanser’ demektir. Ama kesin kanser diyebilmek için sıklıkla şüpheli dokunun patolog...

 En başından bu konudaki bilgilerin sınırlı olduğunu söylemeliyim. Kanserin çok etkenli oluşu, etkenlerle sonuçlar arasına uzun zamanın girişi, bazı verilerin beyana dayanması (sübjektivite) gibi nedenler araştırmaları zorlaştırmaktadır. Günümüzde vakaların yarıdan çoğunda açık bir neden gösterilemiyor. Bilmediklerimizin bir kısmını ebeveynimizden aldığımız ve/veya önceki kuşaklardan sürüklenerek bize ulaşmış mutasyonlara (bir başka deyişle genlerimize) fatura edebiliriz . Kadınların meme, erkeklerin prostat kanserlerinde olduğu gibi cinsiyet unsuru da bizim seçimimiz değildir. Daha da önemlisi, bir önceki bölümde açık ara en önemli unsurun ileri yaş olduğunu görmüştük. Biraz yavaşlatabilir ama yılların akışını yani yaşlanarak kanser riskimizin artışını durduramayız . Aldığımız her nefes (artan serbest radikal riskiyle) veya güneşten ulaşan her bir foton (taşıdığı ‘yıkıcı’ enerjiyle) bizi bir parça daha aşındırır. Yine de “enseyi karartmak gerekmiyor”. Elimizde değiştirebilec...

  Niçin Kanser Oluruz? Kanser yazı dizisinin önceki bölümlerinde, kanser hücrelerinin, -organizmanın ihtiyaç ve çıkarlarına aldırmadan kontrolsüz üreme sevdasından doğduğunu; bu sevdanın gerisinde de genetik yazım hataları (yani mutasyonların) ve gen ifade kusurlarının olduğunu yazmıştım. Bu yüzden “niçin kanser oluruz?” sorusunun yanıtı, mutasyon ve gen ifade kusurlarının meydana gelişinde aranmalıdır. Doğrusunu söylemek gerekirse, bu hataların çoğunun neden gerçekleştiğini bilmiyoruz . Ama gezegenimizde yaşamın ilk başladığı (DNA’nın bir canlıda ilk ortaya çıktığı) zamandan beri (yani 4 milyar yıldır) varlar ve çok hücreli canlılardan (ister bitki, ister hayvan; ama az, ama çok) kanser hastalığına yakalanmayan tür yok gibidir. Hataları kabaca üçe ayırabiliriz: Zararlılar, etki etmeyenler ve faydalılar. Gerçekte tıkır tıkır işleyen bir yapıda, kopyalar çıkarılırken hataların olması pek istenecek bir şey değildir. Bu yüzden canlılarda zararlı olan ve etki etmeyen hataların...